বিদায় আমেৰিকা !

অৱশেষত মোৰ আমেৰিকাৰ পৰা বিদায় লোৱাৰ সময় আহি উপস্থিত হ’ল | যোৱা ছটা মাহ পৰিয়াল, বন্ধু-বান্ধৱ আৰু আত্মীয় স্বজনৰ পৰা বহুদূৰত ইয়াত অতিবাহিত কৰাৰ পাছত কালিলৈ নিচেই পুৱাতে চান ডিয়েগো এৰি মোৰ ওভতনি যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিম | চিকাগোৰ পৰা নতুন দিল্লী হৈ গুৱাহাটী পামগৈ অহা শুকুৰবাৰে আবেলি ১:৪০ বজাত |

যোৱা সপ্তাহটো এফালে চাৰণ, নূৰ আৰু আনফালে ক্ষীৰোদ গগৈ আৰু তেওঁৰ নৱ-বিবাহিতা পত্নী পল্লৱীৰ সৈতে বেছ ফুৰা-মেলা কৰিলো | অগা-পিছাকৈ দুদিন নিশাৰ আহাৰ ক্ষীৰোদহঁতৰ ঘৰতে কৰিলো | লগত আছিল পাঞ্জাৱৰ লুধিয়ানাৰ পৰা অহা ভাতৃপ্ৰতিম অমনজোট সিং | অমনৰ পত্নী ডিম্পল ভনীয়েকৰ বিয়াৰ কাৰণে ঘৰলৈ গৈছে | পৰহিলৈ তেৱোঁ যাব | দুয়ো ইয়াত প’ষ্ট ডক্টৰেল গৱেষক হিছাপে কৰ্মৰত |

কালি আছিল মোৰ গৱেষণাগাৰত শেষৰ দিন | অৱশ্যে শেষৰ দিনটোতো মোৰ গৱেষণাৰ কাম অব্যাহত ৰাখিব লগীয়া হ’ল | আবেলি ৪ বজাতহে মোৰ বাকী থকা কামখিনি শেষ কৰিলো | অৱশ্যে গৱেষণাগাৰৰ বিজ্ঞানী সকলে মোক যোৱা ২৩ তাৰিখেই আনুষ্ঠানিক ভাৱে বিদায় জনাইছিল, কাৰণ ২৫ৰ পৰা ২৮ তাৰিখলৈকে বন্ধৰ দিন আছিল | কালি সকলোৰে পৰা বিদায় লৈ আহিবৰ সময়ত মনটো বেছ গধূৰ-গধূৰ লাগিছিল | আৰম্ভণিতে যদিও মোৰ গৱেষণাগাৰত মন বহা নাছিল, পাছলৈ সকলো আপোন যেন হৈ পৰিছিল ! সন্ধিয়া আমাৰ চীনা বাইদেউ পুই (য়লাণ্ডি) চেঙে তেওঁৰ গাড়ীৰে মোক ঘৰত থৈ গৈছিলহি |

অজস্ৰ অভিজ্ঞতা আৰু মধুৰ স্মৃতি কঢ়িয়াই বিষাদ আৰু আনন্দৰ এক মিশ্ৰিত অনুভূতিৰে চান ডিয়েগো চহৰ এৰি যাবলৈ ওলাইছো | পৰিয়াল-পৰিজনৰ সৈতে ইমান দিনৰ মূৰত পুনৰ লগ হোৱাৰ ব্যাকুলতাই মন কিছু উগুল-থুগুল কৰি তুলিছে !

যি গভীৰ প্ৰত্যাশাৰে এদিন ইয়ালৈ আহিছিলো সেয়া সফলভাৱে সমাপন কৰিব পৰাৰ বাবে ভগবানক শতকোটি ধন্যবাদ জনাইছোঁ | এতিয়া দুচকুত এটাই সপোন - যোৱা ছটা মাহত আহৰণ কৰা অভিজ্ঞতা আৰু কৰ্ম-কৌশল সাৰোগত কৰি কেনেকৈ মোৰ নিজৰ শিক্ষানুষ্ঠানটিক, বিশেষকৈ মোৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলক অলপ হ’লেও উপকৃত কৰিব পাৰোঁ !

বিদায় চান ডিয়েগো, বিদায় ! বিদায় আমেৰিকা, বিদায় !!

বিদেশত অসমীয়া ব্যঞ্জনৰ জুতি

চান ডিয়েগোত স্থায়ীভাৱে বসতি কৰা শ্ৰীযুত পান্না হাজৰিকাৰ পৰিয়ালৰ কথা আগেয়ে স্থানান্তৰত উল্লেখ কৰিছোঁ | যোৱা দেওবাৰে তেখেতসকলে চাৰণৰ জৰিয়তে  মোক তেওঁলোকৰ ঘৰলৈ নিশাৰ আহাৰৰ বাবে নিমন্ত্ৰণ কৰিলে | সেইমতে আমি সন্ধিয়া ৫ বজাত গৈ তেখেতসকলৰ ঘৰত উপস্থিত হ’লোগৈ |

শ্ৰীযুত হাজৰিকা ১৯৭৬ চনতে আমেৰিকালৈ পঢ়িবলৈ আহিছিল | Wisconsin-ত আভিযান্ত্ৰিক আৰু মেনেজমেণ্টৰ শিক্ষা সাং কৰাৰ পাছত প্ৰথমে মিছিগান ৰাজ্যৰ ডেট্ৰ‍ইট চহৰত কিছুবছৰ চাকৰি কৰাৰ পাছত ১৯৮৬ চনত চান ডিয়েগো চহৰলৈ আহি ইয়াতে স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লয় | ইয়াৰ ৰেন্স’ বাৰ্ণাৰ্দ’ নামৰ ঠাইত চাৰণৰ ঘৰৰ পৰা কিছু দূৰত তেওঁলোকৰ মুঠ ২৬,০০০ বৰ্গফূটৰ দুটা বিশাল ঘৰ আছে | কিন্তু আজি ৫ মাহমানৰ আগৰ পৰা সেই ঘৰ-দুৱাৰ ভাড়ালৈ দি ডাউন-টাউন অঞ্চলত তেওঁলোকে নতুনকৈ ক্ৰয় কৰা এক আটকধুনীয়া ফ্লেটত থাকিবলৈ লৈছে | তেওঁলোকৰ ফ্লেটটো ৪০ মহলীয়া সুবিশাল অট্টালিকা এটাৰ ২৩ তম মহলাত অৱস্থিত | হাজৰিকাদাই আমাক তলৰ পৰাই আদৰি লৈ গ’ল | লিফ্টৰ জৰিয়তে ২৩ তলাৰ ওপৰলৈ উঠিবলৈ কেৱল ৫/৬ ছেকেণ্ডমানহে সময় লাগিল |

তেওঁলোকৰ দুটি সন্তানেৰে এটা সুখী পৰিয়াল | ডাঙৰ ল’ৰা ৰাহুলে এম,বি,এ পাছ কৰি চান ডিয়েগোতে এটা কোম্পানীত চাকৰি কৰে আৰু একমাত্ৰ কন্যা চোনিয়া Western University-ত পশু চিকিত্‍সা বিজ্ঞানৰ স্নাতক পাঠ্যক্ৰম (D.V.M)ৰ চতুৰ্থ বাৰ্ষিকৰ ছাত্ৰী | বৰ্ত্তমানে পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতিৰ কাৰণে ঘৰতে আছেহি | ৰাহুল অৱশ্যে তেওঁলোকৰ সৈতে নাথাকে; অলপ দূৰৈত বেলেগে থাকে | আমেৰিকাত সাধাৰণতে এইটোৱেই নিয়ম | প্ৰাপ্তবয়স্ক ল’ৰা-ছোৱালী সাধাৰণতে মাক-দেউতাকৰ পৰা বেলেগে স্বতন্ত্ৰভাৱে থাকে | চোনিয়া বৰ মৰম লগা - যেন অসমতে ডাঙৰ-দীঘল হোৱা এজনী অসমীয়া ছোৱালী, যদিও তাইৰ জন্ম চান ডিয়েগোতে | অতি নম্ৰ, শান্ত আৰু স্বল্পভাষী | অসমীয়া ভালকৈ ক’ব নোৱাৰে যদিও পূৰা বুজি পায় | মাক-দেউতাকে প্ৰায়ভাগ অসমীয়াতে কথা পাতে |

আমাৰ লগতে, অৰ্থাত্‍ ম‍ই, চাৰণ আৰু নূৰৰ বাহিৰেও সেইনিশা তেওঁলোকৰ আন এগৰাকী অতিথি আছিল গুৱাহাটীৰ জীয়ৰী মণিষা বৰুৱা | তেওঁ গুৱাহাটী নিবাসী অসম আভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ৰ অৱসৰপ্ৰাপ্ত অধ্যাপক শ্ৰীযুত মৃণাল বৰুৱাৰ সন্তান | ২০০০ চনত অসম আভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ৰ পৰাই ইলেক্টনিক্স বিষয়ত আভিযান্ত্ৰিক স্নাতক পাঠ্যক্ৰম সাং কৰি মণিষাই কেইবছৰমান বাঙ্গালোৰত চাকৰি কৰাৰ পাছত আজিৰ পৰা ডেৰ বছৰমানৰ আগতে ইয়ালৈ আহি চাকৰিত যোগ দিয়ে | বৰ্তমান এক ব্যক্তিগত প্ৰতিষ্ঠানত software engineeer হিচাপে কৰ্মৰত | তেওঁৰ ককায়েকো আমেৰিকাতে কৰ্মৰত |

হাজৰিকা দম্পত্তিয়ে আমাক নিমন্ত্ৰণ কৰি অসমীয়া ব্যঞ্জনেৰে নিশাৰ আহাৰৰ বৰ সুন্দৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল | ইয়াত একেবাৰে আশা নকৰা ধৰণে আনকি মাছৰ বিলাহী দি ৰন্ধা টেঙা আঞ্জাৰ উপৰিও কঁঠালৰ মুছিৰ তৰকাৰী খাবলৈ পাই আচৰিত হ’লো | ভাত খাই উঠাৰ পাছত আকৌ ভাৰতীয় মিঠাপান/জৰ্দাপানৰো ব্যৱস্থা আছিল | চান ডিয়েগো  চহৰত বিছাৰিলে সকলো বস্তুৱেই পোৱা যায় | ভাৰতীয় গেলামালৰ দোকানত আনকি পূজা আদিৰ বাবে কলপাতো বিক্ৰী কৰা দেখিছোঁ |

ৰাতি তাৰ পৰা ঘূৰি আহোঁতে প্ৰায় ১০:৩০ মান বাজিছিল | নূৰ বেছেৰী চাৰণৰ কোলাতে শুই গ’ল | পিছদিনা সোমবাৰ; স্কুললৈ যাবলৈ ৰাতিপুৱাতে উঠিব লাগিব | মোক ঘৰত থৈ চাৰণে নিজৰ ঘৰ পায়গৈ মানে ছাগৈ নিশা ১১:৩০ মান বাজিছিল |

চান ডিয়েগো বন্যপ্ৰাণী উদ্যানত এদিন

চান ডিয়েগোৰ চান পাস্কেল উপত্যকাত অৱস্থিত চান ডিয়েগো বন্যপ্ৰাণী উদ্যানখন দক্ষিণ কেলিফ’ৰ্ণিয়াৰ পৰ্য্যটকৰ বাবে এক অন্যতম আকৰ্ষণ | প্ৰতি বছৰে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা অহা প্ৰায় দুই নিযুত পৰ্য্যটকে এই উদ্যান পৰিদৰ্শন কৰে | উদ্যানখন ১,৮০০ একৰ মাটিত এক অৰ্ধ-অনাৰ্দ্ৰ (semi-arid) পৰিৱেশত অৱস্থিত | চাৰিওফালে শুকান পাহাৰৰ মাজত মুকলিমূৰীয়াকৈ বন্য জীৱ-জন্তু বিচৰণ কৰি থাকিব পৰাকৈ কৃত্ৰিমভাৱে এক মনোৰম প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ গঢ়ি তোলা হৈছে | বৰ্ত্তমানে ইয়াত ২৬০টা প্ৰজাতিৰ প্ৰায় ৩৫০০ জীৱ-জন্তু আছে | তাৰ ভিতৰত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ হৰিণ-জাতীয় জন্তু (antelopes), চিটা, সিংহ, জিৰাফ, হাতী, জেব্ৰা, বনৰীয়া ঘোঁৰা, গঁড়, গৰিলা আদি অন্যতম | আফ্ৰিকা মহাদেশত পোৱা বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ জীৱ-জন্তু আৰু চৰাই উদ্যানখনৰ এক মুখ্য আকৰ্ষণ | এই জীৱ-জন্তু বিলাক নিচেই ওচৰৰ পৰা চোৱাৰ সুবিধাৰ বাবে ট্ৰাম-গাড়ীৰে ফুৰোৱাৰ সুন্দৰ ব্যৱস্থা আছে | তদুপৰি দৰ্শকে ইচ্ছা কৰিলে অলপ অধিক মাচুল দি সৰু গাড়ীৰে কেতবোৰ জীৱ-জন্তুৰ নিচেই ওচৰলৈ গৈ হাতেৰে চুই চাব পাৰে অথবা জন্তুবোৰক আহাৰ আদি যোগান দিয়া কাৰ্যতো ভাগ ল’ব পাৰে |

ঋতুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি উদ্যানখনত ৪০০-ৰ পৰা ৬০০-লৈকে কৰ্মচাৰীয়ে কাম কৰে | পৃথিৱীৰ সৰ্ব-বৃহত্‍ পশু চিকিত্‍সালয়খনো এই উদ্যানতে অৱস্থিত | চিকিত্‍সালয়খনৰ ওচৰতে আছে সংৰক্ষণ গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান, য’ত এখন শীতলীকৃত চিৰিয়াখানা (Frozen Zoo)ও আছে |

চান ডিয়েগো চিৰিয়াখানাৰ উপৰিও এই উদ্যানখন চান ডিয়েগোৰ প্ৰাণীবিজ্ঞান সমাজে (Zoologixal Society of San Diego) পৰিচালনা কৰে | ১৯৬৪ চনতে এই উদ্যান প্ৰতিষ্ঠাৰ কাম আৰম্ভ হয় যদিও ১৯৭২ চনৰ ১ এপ্ৰিলত প্ৰথম উদ্যানখনৰ দুৱাৰ দৰ্শকৰ বাবে মুকলি কৰা হয় | ২০১০ চনত ইয়াৰ পুৰণি নাম চান ডিয়েগো বন্যপ্ৰাণী উদ্যান (San Diego Wild Animal Park) সলনি কৰি চান ডিয়েগো চিৰিয়াখানা দৰ্শন উদ্যান (San Diego Zoo Safari Park) ৰখা হয় |

যোৱা ১৩ নৱেম্বৰ, ২০১০ তাৰিখে চাৰণৰ সৌজন্যত এই উদ্যানখন পৰিদৰ্শন কৰাৰ সৌভাগ্য হ’ল | আমাৰ লগত চাৰণৰ অতি মৰম লগা কণমানি কন্যা নূৰৰ উপৰিও আছিল চাৰণৰ বন্ধু এক আমেৰিকান দম্পতি – নীল (Neil) আৰু ডেলী (Delie) | দুয়ো প্ৰায় ৬০ বছৰ বয়সীয়া | বৃত্তিত নীল এজন অভিযন্তা আৰু ডেলী এগৰাকী অনুজীৱ বিজ্ঞানী | দুয়োৰে ব্যক্তিত্ব অতি আকৰ্ষণীয় | দুয়ো মিঠামুখীয়া কিন্তু স্বল্পভাষী | অতি অমায়িক আৰু নম্ৰ স্বভাৱৰ | তেওঁলোকৰ সৈতে প্ৰায় গোটেই দিনটো একেলগে কটাই বৰ ভাল লাগিল |

বৃত্তিত নীল যদিও এজন অভিযন্তা, তেওঁ এজন পাৰদৰ্শী আলোক-চিত্ৰ শিল্পী (photographer) | বিশেষকৈ তেওঁৰ বন্যপ্ৰাণী আৰু পক্ষীৰ আলোকচিত্ৰৰ সংগ্ৰহে বিশেষজ্ঞ সকলৰ মাজত বেছ সমাদৰ লাভ কৰিছে | এই ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ উত্‍কৃষ্ট অৱদানৰ আভাষ তেওঁৰ জালপঞ্জী (website) http://nsolomonphoto.com পৰিদৰ্শন কৰিলেই পাব পৰা যায় |

এই আদৰ্শ আমেৰিকান দম্পতি আৰু চাৰণ-নূৰৰ সৈতে কটোৱা এই দিনটোৰ কথা বোধকৰোঁ বহুদিনলৈ মোৰ মানস পটত সজীৱ হৈ থাকিব |

চান ডিয়েগোৰ সাগৰীয় জগত (SeaWorld San Diego)

চান ডিয়েগোত পদাৰ্পণ কৰা দিন ধৰি বহুজনৰ মুখত শুনি আছিলো - ইয়াৰ বিতোপন সাগৰীয় প্ৰাণীৰ উদ্যান চি-ৱৰ্ল্ডখনৰ বিষয়ে | যোৱা ৬ নৱেম্বৰ তাৰিখে চাৰণ আৰু তাইৰ কন্যা নূৰৰ সৈতে উদ্যানখন চাবলৈ যোৱাৰ সুযোগ ওলোৱাত মনটো আনন্দেৰে ভৰি পৰিল | পুৱা ১০:০০ বজাত তেওঁলোক আহি মোৰ ঘৰত উপস্থিত হ’ল | চাৰণৰ গাড়ীৰে আৰামত গৈ আমি ১০:৩৫ মান বজাত উদ্যানখ্ন পালোগৈ | উদ্যান খোলাৰ সময় ১০ বজা যদিও ইতিমধ্যে গাড়ী ৰখোৱা  ঠাইত যথেষ্ট ভিৰ | অৱশ্যে চাৰণে তিনি বছৰৰ বাবে প্ৰযোজ্য হোৱাকৈ এখন প্লেটিনাম কাৰ্ড (Platinum card) কিনি থোৱাৰ কাৰণে গাড়ী ৰখোৱাৰ আঁচুতীয়া ঠাই পাবলৈ সক্ষম হ’ল | তাইৰ কাৰ্ডখনৰ কাৰণে মোৰ প্ৰৱেশপত্ৰৰ মূল্যতো কিছু ৰেহাই পালো | $ ৬০ ডলাৰৰ ঠাইত $ ৫৫ দি টিকট কিনিলো | দৰ্শকৰ ভিৰ যদিও টিকট কিনাৰ কাৰণে বহু সময় অপেক্ষা কৰিব নালাগে, কাৰণ আঠটাবেলেগ বেলেগ টিকট ঘৰত একে সময়তে টিকট বিক্ৰী কৰি থাকে | অতি সুশৃঙ্খলিত ব্যৱস্থা !

১৯৬৪ চনত কেলিফ’ৰ্ণিয়া বিশ্ববিদ্যালয়, লচ্‌ এঞ্জেলিছৰ চাৰিজন স্নাতকে লগ লাগি এই মনোমোহা চি-ৱৰ্ল্ডখন প্ৰতিস্থা কৰে |   প্ৰথমতে তেওঁলোকে এখন পানীৰ তলত ডুব গৈ থকা ৰেষ্টুৰাঁ নিৰ্মাণৰ কথা চিন্তা কৰিছিল | যিহেতু এই পৰিকল্পনাটো ৰূপায়্ণ কৰাটো কাৰিকৰী কাৰণত সম্ভৱ হৈ নুঠিল, তেওঁলোকে তাৰ সলনি চান ডিয়েগোৰ মিচন উপসাগৰ (Mission Bay) ৰ পাৰত ২২ একৰ (৮৯,০০০ বৰ্গমিটাৰ) মাটিত এখন সাগৰীয় প্ৰাণীৰ উদ্যান পতাৰ সিদ্ধান্ত ল’লে | মুঠ ১.৫ নিযুত মাৰ্কিন ডলাৰ খৰচ কৰি ৪৫ জন কৰ্মীৰ সহায়ত ডলফিন, সাগৰীয় সিংহ (Sea lion)  আৰু দুটা সাগৰীয় প্ৰাণীৰ একুৱেৰিয়ামেৰে এই কাম আৰম্ভ কৰা হ’ল | প্ৰথম বছৰতে এই উদ্যানে চাৰি লাখতকৈও অধিক লোকক আকৰ্ষিত কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল |

যদিও প্ৰথম অৱস্থাত ই সম্পূৰ্ণৰূপে এক ব্যক্তিগত খণ্ডৰ সম্পত্তি আছিল, ১৯৬৮ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৰাজহুৱা পূঁজি বিনিয়োগ কৰাৰ ব্যৱস্থা হ’ল আৰু পৰৱৰ্ত্তী কালত ই কোম্পানীটোৰ বিকাশৰ বাট মুকলি কৰিলে |

বৰ্ত্তমান আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু বিশ্বৰ অন্য দেশত কেইবাখনো এনে উদ্যান আছে | তাৰ ভিতৰত অৰ্লেণ্ডো, চেন্ট এন্ট’নিও, অ’হিওৰ উপৰিও ডুবাইত অৱস্থিত চি-ৱৰ্ল্ড কেইখনলৈ আঙুলিয়াব পাৰি |

চি-ৱৰ্ল্ডৰ মূল আকৰ্ষণৰ ভিতৰত অন্যতম হ’ল ইয়াত থকা অৰ্কাছ (Orcas) বা ঘাটক তিমি (Killer Whale) - Orcinus orca | প্ৰায় ৭ নিযুত গেলন পানীৰে ভৰপূৰ জলাশয়ত বহু কেইটা এনে সাগৰীয় প্ৰাণী পোহা হৈছে | প্ৰদৰ্শনী থলিখনৰ নাম দিয়া হৈছে – ছামু ষ্টেডিয়াম (Shamu stadium) | প্ৰকৃততে ১৯৬০ চনত প্ৰথমবাৰৰ কাৰণে চান-ডিয়েগো চি-ৱৰ্ল্ডলৈ অনা অৰ্কাছটোৰ নাম আছিল ছামু | এতিয়া এই নামটো প্ৰদৰ্শনীত ভাগ লোৱা যিকোনো প্ৰাপ্তবয়স্ক অৰ্কাছৰ ক্ষেত্ৰতে প্ৰয়োগ কৰা হয় | বৰ্ত্তমান চান-ডিয়েগো চি-ৱৰ্ল্ডত ছটা অৰ্কাছ আছে | সিহঁতৰ নাম হ’ল- কৰ্কী (Corky), কাছাট্‌কা,(Kasatka), উলিছেছ (Ulises), অৰ্কিড (Orkid), নাকাই (Nakai) আৰু কালিয়া (Kalia) | যোৱা ৭ ছেপ্তেম্বৰত চুমাৰ (Sumar) নামৰ অৰ্কাছ এটাৰ মৃত্যু হয় |  
ইয়াৰ উপৰিও অন্য জীৱ-জন্তুৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ’ল -  ডলফিন (Dolphin), সাগৰীয় সিংহ (Sea lion), প’লাৰ বিয়েৰ (Pollar bear) বা ব্গা ভালুক, পেঙ্গুইন, (Penguin) বগা বেলুগা তিমি (Beluga whale), ৱাল্‌ৰাছ (Walrus), চাৰ্ক (Shark), অটাৰ (otter) আদি | তাৰ উপৰিও বিভিন্ন প্ৰদৰ্শনীত অংশ গ্ৰহণ কৰিবলৈ ৰখা হৈছে প্ৰশিক্ষিত পোহনীয়া জন্তু, যেনে কুকুৰ, গাহৰি, মেকুৰী, বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ চৰাই ইত্যাদি | অৱশ্যে এই জীৱ-জন্তুবিলাক কেৱল প্ৰদৰ্শনৰ বাবে চিৰিয়াখানাৰ নিচিনাকৈ ইয়াত গঁৰালৰ ভিতৰত ভৰাই ৰখা হোৱা নাই | বৰঞ্চ অৰ্কাছ, ডলফিন, সাগৰীয় সিংহ, অটাৰ আদিকে ধৰি প্ৰায়বিলাক জন্তুকে অভিনৱ দৰ্শনীত বিভিন্ন কলাত্মক প্ৰদৰ্শনত ভাগ লোৱাৰ বাবে প্ৰশিক্ষণ দিয়া হৈছে | এনে দৰ্শনী বোৰত এইবিলাক সাগৰীয় প্ৰাণীয়ে মানুহৰ আঙুলিৰ নিৰ্দেশত সঙ্গীতৰ তালে-তালে যিবিলাক আশ্চৰ্য্যজনক কছৰতত অংশ লয়, প্ৰকৃততে নেদেখিলে তাক বিশ্বাস কৰিব নোৱাৰি | স্বাভাৱিক বাসস্থানত সাধাৰণতে মানুহৰ সংস্পৰ্শত নথকা এনেবোৰ সাগৰীয় প্ৰাণীৰ পিঠিত উঠি সুদৰ্শন যুৱক-যুৱতীয়ে দেখুওৱা ক্ৰিয়া-কলাপ অতি বিস্ময়কৰ আৰু আনন্দদায়ক | 

চি-ৱৰ্ল্ডৰ আন এক আকৰ্ষণ হ’ল তাত থকা ৩২০ ফুট (৯৮ মিটাৰ) ওখ আকাশী-স্তম্ভ (Sky-tower) | ১৯৬৯ চনত ইয়াক প্ৰতিস্থা কৰা হৈছিল আৰু ২০০২ চনত ইয়াক ন-ৰূপত সজোৱা হয় | এতিয়া দৰ্শকে ইয়াত উঠি ছ্য় মিনিটৰ এক যাত্ৰাত চি-ৱৰ্ল্ডৰ লগতে সমগ্ৰ চান-ডিয়েগো চহৰৰ অপূৰ্ব শোভা উপভোগ কৰিব পাৰে | প্ৰতি মিনিটত ১৫০ ফুট বেগত চক্ৰাকাৰে ঘূৰি ঘূৰি ই দৰ্শকসকলক এটা সুৰক্ষিত কেপ্‌ছুলৰ ভিতৰত সুমাই ওপৰলৈ লৈ যায় |

স‍ঁচাকৈয়ে চান-ডিয়েগোৰ চি-ৱৰ্ল্ডত মোৰ এই দিনযোৰা অভিজ্ঞতা আছিল চিৰস্মৰণীয় !

প্ৰাকৃতিক ইতিহাস সংগ্ৰহালয় (Natural History Museum)

চান ডিয়েগো চহৰৰ এক মূল আকৰ্ষণ হ’ল - বেল্‌বোৱা পাৰ্ক (Balboa Park) | প্ৰায় ৪.৯ বৰ্গ কিলোমিটাৰ এলেকাত বিস্তৃত ই এক বিশাল নগৰীয়া সাংস্কৃতিক উদ্যান (Urban Cultural Park) | স্পেইন দেশীয় পৰ্য্যটক ভাস্কো নুনেজ দি বেল্‌বোৱা (Vasco Nunez de Balboa)-ৰ নামেৰে এই উদ্যানখনৰ নামকৰণ কৰা হৈছে | ই আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ এখন অন্যতম পুৰণি ৰাজহুৱা উদ্যান |

অপূৰ্ব প্ৰাকৃতিক শোভাৰ উপৰিও এই উদ্যানৰ ভিতৰত আছে - ১৫ টা সংগ্ৰহালয়, থিয়েটাৰ ঘৰ, ফুলৰ বাগিছা, বিপণী, ৰেষ্টুৰাঁ আৰু পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহত্‍ চিৰিয়াখানা - চান ডিয়েগো চিৰিয়াখানা | এই চিৰিয়াখানাখনৰ বিষয়ে ম‍ই ইতিমধ্যে স্তানান্তৰত লিখিছোঁ |

যোৱা ৩১ অক্টোবৰত চাৰণহঁতৰ লগত বেল্‌বোৱা পাৰ্কলৈ যোৱাৰ আন এক সৌভাগ্য হৈছিল | এইবাৰ উদ্দেশ্য আছিল বিশেষকৈ তাত থকা প্ৰাকৃতিক ইতিহাস সংগ্ৰহালয় (Natural History Museum) টো পৰিদৰ্শন কৰা | চাৰণে তাইৰ মৰম লগা কণমানি ছোৱালীজনী - নূৰক লগত লৈ বোলে প্ৰায়েই এই উদ্যানলৈ যায় | সেইকাৰণে তাই গোটেই বছৰটোৰ বাবে প্ৰযোজ্য হোৱাকৈ পৰিয়াল-প্ৰৱেশপত্ৰ (Family Pass)  এখন লৈ থৈছে | গতিকে আমি উদ্যানত সোমোৱাৰ বাবে প্ৰৱেশপত্ৰ লোৱাৰ প্ৰয়োজন নহ’ল |

বেল্‌বোৱা উদ্যানত থকা বিভিন্ন সংগ্ৰহালয়ৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ’ল - সাংস্কৃতিক কলা কেন্দ্ৰ (Centro Cultural de la Raza), জাপানী বন্ধুত্ব উদ্যান (Japanese Friendship Garden), চান-ডিয়েগো বায়ু আৰু মহাকাশ সংগ্ৰহালয় (San Diego Air & Space Museum), আলোক চিত্ৰকলা সংগ্ৰহালয় (Museum of Photographic Arts), চান-ডিয়েগো মানৱ সংগ্ৰহালয় (San Diego Museum of Man) আৰু চান-ডিয়েগো প্ৰাকৃতিক ইতিহাস সংগ্ৰহালয় (San Diego Natural History Museum) আদি |

প্ৰাকৃতিক ইতিহাস সংগ্ৰহালয়ৰ অন্যতম মুখ্য আকৰ্ষণ হ’ল - তাত থকা জীৱন্ত সৰীসৃপৰ প্ৰদৰ্শনী, অধুনালুপ্ত ডাইন’চৰৰ বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ জঁকা, হাঁড়, কণী, জীৱাশ্ম আদিৰ সংগ্ৰহ আৰু পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা নানাবিধ মূল্যবান প্ৰাকৃতিক মণি-মুকুতা আৰু পাথৰ তথা অলংকাৰৰ বিশাল প্ৰদৰ্শনী | সংগৃহীত জীৱ-জন্তু আৰু আন মূল্যবান সামগ্ৰীসমূহ ইমান নিয়াৰিকৈ বিজ্ঞানসন্মতভাৱে সংৰক্ষণ আৰু প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে যে কেইবাঘণ্টা ধৰি চাই থাকিলেও হেঁপাহ নপলায় |

বিশেষকৈ জীৱন্ত সৰীসৃপৰ প্ৰদৰ্শনীখনে মোক বৰকৈ মোহিত কৰিলে | তাৰ ভিতৰত আছিল বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ নানা-ৰঙী আৰু ভিন-ভিন আকাৰৰ জেঠী জাতীয় প্ৰাণীসমূহ আৰু ভিন্ন প্ৰজাতিৰ সাপ | পাৰিপাৰ্শ্বিকতাৰ সৈতে খাপ খুৱাই নিজৰ শৰীৰৰ ৰং সলনি (camouflage) কৰিব পৰা কেতবোৰ প্ৰাণীক প্ৰদৰ্শন বাকছৰ ভিতৰত বিছাৰি উলিয়াবলৈকে টান |

সেইসময়ত উদ্যানৰ ভিতৰত কেইবাটাও ভিন-ভিন দৰ্শনী (Show) চলি আছিল যদিও সময়ৰ অভাৱত আমি চোৱাৰ পৰা বিৰত থাকিলো , কাৰণ সেইদিনা আছিল Halloween উত্‍সৱৰ দিন | গতিকে গধূলিলৈ চাৰণহঁতৰ ঘৰত এই উত্‍সৱৰ আনন্দ উপভোগ কৰাৰ কথা !

হেল’উইন (Halloween) উত্‍সৱ

কালি আছিল ৩১ অক্টোবৰ | সমগ্ৰ উত্তৰ আমেৰিকাত উত্‍সৱৰ দিন | এই হেল’উইন (Halloween) উত্‍সৱ উত্তৰ আমেৰিকাৰ উপৰিও কানাডা, আয়াৰলেণ্ড, স্কটলেণ্ড আদি দেশতো পালন কৰা হয় |  লোকবিশ্বাস অনুসৰি এই উত্‍সৱ চেল্টিক চেম্‌হেইন (Samhain) উত্‍সৱৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল | চেম্‌হেইনৰ পুৰণি বানান আছিল Samuin (sow-an বা sow-in হিচাপে উচ্চাৰিত হয়), আইৰিছ ভাষাত যাৰ অৰ্থ হ’ল summer's end, অৰ্থাত্‍ জহকালিৰ সমাপ্তি | প্ৰাচীন লোকবিশ্বাস মতে এই সময়ত আমাৰ পৃথিৱী আৰু সিপুৰী (আন্ধাৰ জগত)ৰ মাজত দূৰত্ব কমি যায় আৰু ভাল-বেয়া, অৰ্থাত্‍ হিতকাৰী আৰু অনিষ্টকাৰী প্ৰেতাত্মাবোৰ পৃথিৱীলৈ নামি আহি মানুহৰ মাজত ঘূৰি ফূৰে | সেয়েহে নিজৰ স্বৰ্গগত আত্মীয়-স্বজনৰ আত্মাক আদৰণি জনোৱা হয় আৰু অনিষ্টকাৰী প্ৰেতাত্মাবোৰক খেদি পঠাবৰ বাবে এই উত্‍সৱ পালন কৰা হয় |

মানুহৰ ঘৰে-ঘৰে পদুলি মূৰত মকৰা-জাল, ভূত-প্ৰেতৰ মুখা, জীৱ-জন্তুৰ হাঁড় আদিৰে ভয় লগা পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰা হয় আৰু ৰঙালাওৰ ভিতৰৰ শাহখিনি গুচাই মানুহৰ মুখৰ আকৃতিৰ ৰূপ দি চকু-নাক-মুখৰ ফুটা কৰি তাৰ ভিতৰত মমবাতি জ্বলাই ৰখা হয় | আয়াৰলেণ্ড, স্কটলেণ্ড আদিত এই কামৰ বাবে লাওৰ সলনি চালগোম (turnip)ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হ্য় | সৰু ল’ৰা-ছোৱালী বিলাকে বিভিন্ন ধৰণৰ পোছাক  আৰু প্ৰেতাত্মা আদিৰ মুখা পৰিধান কৰি জাক পাতি পাতি মানুহৰ ঘৰে-ঘৰে ঘূৰি ফূৰে আৰু গৃহস্থক প্ৰশ্ন কৰে - `trick-or-treat`? প্ৰকৃততে trick শব্দটো threat ৰ পৰা আহিছে | অৰ্থাত্‍ আপোনালোকক ভয় খুৱাম নে আমাক কিবা খাবলৈ দিব? আয়াৰলেণ্ড, স্কটলেণ্ড আদিত ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে ইয়াৰ সলনি অন্যধৰণৰ trick কৰে, অৰ্থাত্‍ নাচ-গান কৰে অথবা ভুত-পিঁশাচৰ ভয় লগা সাধু কয় | তাৰ বিনিময়ত গৃহস্থ‍ই সিহঁতক খোৱা-বস্তু বিশেষকৈ মৰ্টন, চক্‌লেট আদি দিয়ে |

কালি আগবেলাতে মোক মোৰ প্ৰাক্তন ছাত্ৰী (আগেয়ে স্থানান্তৰত উল্লেখ কৰিছোঁ) চাৰণে ফোন কৰিলে | দুপৰীয়া ১২ মান বজাত আহি মোক ঘৰৰ পৰা তাইৰ গাড়ীৰে লৈ গ’লহি | লগত তাইৰ একমাত্ৰ কন্যা-সন্তান নূৰ আৰু তাইৰ ভাৰাতীয়া তথা পৰিয়ালৰ বন্ধুৰ সন্তান আমেৰিকান ল’ৰা ডেনিয়েল | দিনটো তেওঁলোকৰ সৈতে বিভিন্ন ঠাইত ফূৰা-চকা কৰিলো | তাৰ ভিতৰত প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ পাৰ আৰু বেল্বোৱা পাৰ্ক অন্যতম | এইবিলাকৰ বিষয়ে পিছত বেলেগকৈ লিখিম |

সন্ধিয়া হোৱাৰ আগে-আগে আমি চাৰণৰ ঘৰ পালোগৈ | আন্ধাৰ হোৱাৰ লগে-লগে নূৰৰ ফূৰ্ত্তিৰ অন্ত নাই | ৰং-বিৰঙৰ পোছাক পিন্ধি হাতত সৰু ধুনীয়া মোনা এখন লৈ ওলাল | লগত আকৌ ভুতৰ বেশভূষাত ডেনিয়েল | প্ৰতিৱেশী ল’ৰা-ছোৱালীবোৰৰ লগ লাগি ঘৰে-ঘৰে চক্‌লেট (candy) বিছাৰি গ’ল | চাৰণহঁতৰ ঘৰৰো পদূলিখন ধুনীয়াকৈ সজাইছে | আমি চকী পাৰি বাৰাণ্ডাত বহি সকলোৰে আলেখ-লেখ চাই থাকি বৰ আনন্দ পালো | সৰু ল’ৰা-ছোৱালী বোৰৰ লগতে মাক-দেউতাকবোৰো যেন আনন্দত মতলীয়া; সিহঁতৰ লগে-লগেই ফূৰিছে | কোনো-কোনোৱে বিভিন্ন ধৰণৰ ভয় লগা বেশ-ভূষাও কৰিছে আৰু ল’ৰা-ছোৱালীহঁতক লগ দিছে |

গোটেই সন্ধিয়াটো বেছ আনন্দেৰে পাৰ কৰিলো | তাৰ মাজতে কিন্তু চাৰণে এটা কথা পাহৰা নাছিল যে কালি আছিল মোৰ জ্ন্মদিন | নিশা মোক ভাড়াঘৰত থ’বলৈ অহাৰ আগে-আগে জন্মদিনৰ কেক্‌ কটাৰো ব্যৱস্থা কৰি থৈছিল | ম‍ই অভিভূত হ’লো | হেল’উইনৰ এই উত্‍সৱে মোক আমাৰ কাতি বিহুলৈ মনত পেলাই দিলে | সৰুতে আমিও কাতি বিহুত এইদৰে পদূলিয়ে-পদূলিয়ে তুলসীৰ আগত নাম গাই-গাই ঘূৰি ফূৰিছিলো আৰু গৃহস্থ‍ই আমাক প্ৰসাদ আৰু আন খোৱা বস্তুৰে আপ্যায়িত কৰিছিল | ম‍ইতো আমাৰ প্ৰতিৱেশী ল’ৰা-ছোৱালী বিলাকৰ এক প্ৰকাৰ নেতাই আছিলো আৰু আনকি মেট্ৰিক পৰীক্ষা পাছ কৰালৈকে এইটো দলত নিজকে জড়িত কৰি ৰাখিছিলো | প্ৰতিৱেশী সকলেও মোক বৰ মৰম কৰিছিল |

জৈৱ-প্ৰযুক্তি আৰু উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চল

আজি মোৰ বাবে বৰ আনন্দৰ দিন | একেটা উত্‍সৰে পৰা অগা-পিছাকৈ অহা দুটা ভাল খবৰে মনটো ভৰাই তুলিছে !

যোৱা বছৰ মে’ মাহত ভাৰত চৰকাৰৰ জৈৱ-প্ৰযুক্তি বিভাগৰ তৰফৰ পৰা গুৱাহাটীৰ প্ৰশাসনীয় প্ৰাধিকাৰী মহাবিদ্যালয়ত এখন আলোচনা সভাৰ আয়োজন কৰিছিল | তাত ভাৰত চৰকাৰৰ ফালৰ পৰা উপস্থিত আছিল -  জৈৱ-প্ৰযুক্তি বিভাগৰ কেন্দ্ৰীয় সচিব ডঃ এম, কে, ভান আৰু উপদেষ্টা ডঃ টি, মদনমোহন | আলোচনাৰ বিষয়-বস্তু আছিল - উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত জৈৱ-প্ৰযুক্তিৰ বিকাশ আৰু তাৰ বাবে ল’বলগীয়া ব্যৱস্থা | সৌভাগ্যক্ৰমে, সেই সভাৰ আৰম্ভণিতে বক্তব্য ৰখাৰ বাবে মাননীয় ডঃ টি, মদনমোহন ডাঙৰীয়াই মোক অনুৰোধ জনাইছিল | ম‍ই মোৰ বক্তব্যত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলত জৈৱ-প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ সম্ভাৱনীয়তা, প্ৰয়োজনীয় আন্তঃগাঁথনিৰ অভাৱ আদি বিষয়ত আলোকপাত কৰি ভাৰত চৰকাৰৰ তৰফৰ পৰা ল’ব পৰা এলানি আঁচনিৰ প্ৰস্তাৱ কৰিছিলো | সভাত উপস্থিত সকলোৱেই আনন্দিত হ’ল - যেতিয়া মোক এক প্ৰকাৰ আচৰিত কৰি এই প্ৰস্তাৱিত আঁচনিসমূহৰ প্ৰতি কেন্দ্ৰীয় সচিব ডঃ এম, কে, ভান ডাঙৰীয়াই অতি আগ্ৰহ দেখুৱালে আৰু মোক নিৰ্ধাৰিত ১৫ মিনিটৰ সলনি প্ৰায় ৪৫ মিনিট বক্তব্য ৰাখিবলৈ সুযোগ দি আঁচনি সমূহৰ বিষয়ে পূংখানুপূংখ ৰূপে আলোচনা কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিলে |

পৰৱৰ্ত্তী পৰ্য্যায়ত ভাৰত চৰকাৰৰ অনুৰোধ মৰ্মে ম‍ই আঁচনি সমূহৰ সৱিশেষ দাখিল কৰিলো আৰু সেই মৰ্মে আঁচনি সমূহ পৰ্য্যায়ক্ৰমে ৰূপায়ণ কৰিবলৈ জৈৱ-প্ৰযুক্তি বিভাগে সিদ্ধান্ত ল’লে আৰু ইয়াৰ বাবে আনুষ্ঠানিক প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হ’ল |

তাৰে এখন আঁচনি অনুসৰি উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ চিকিমকে ধৰি গোটেই কেইখন ৰাজ্যৰ কেতবোৰ বছা-বছা উচ্চশিক্ষাৰ অনুষ্ঠানত একোটাকৈ জৈৱ-প্ৰযুক্তি কেন্দ্ৰ (Biotech Hub) স্থাপন কৰি জৈৱ-প্ৰযুক্তি আৰু আধুনিক জীৱবিজ্ঞানৰ শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় আন্তঃগাঁথনি শক্তিশালী কৰা আৰু ঠিক সেইদৰে আন এখন আঁচনি অনুসৰি নিৰ্বাচিত কেতবোৰ বিদ্যালয়ৰ পুথিভঁৰালত কম্পিউটাৰ আৰু ইন্টাৰনেটৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা | পৰৱৰ্ত্তী সময়ত জৈৱ-প্ৰযুক্তি বিভাগৰ উচ্চ-ক্ষমতা সম্পন্ন এক বিশেষজ্ঞ সমিতিৰ অন্যতম সদস্য হিচাপে আঁচনি সমূহৰ ৰূপায়ণৰ দিশত লোৱা পদক্ষেপত অংশ গ্ৰহণ কৰাৰ কিছু সুযোগ পাওঁ | যোৱা প্ৰায় এবছৰ কাল বিভিন্ন স্তৰত কাম-কাজ চলি থকাৰ মূৰত শেহতীয়াকৈ দুয়োখন আঁচনি ৰূপায়িত কৰাৰ কাৰণে আনুষ্ঠানিকভাৱে ভাৰত চৰকাৰে জাননী জাৰি কৰিছে |

এই অনুসৰি, প্ৰথম পৰ্য্যায়ত উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ মুঠ ৩৫ খন উচ্চশিক্ষাৰ অনুষ্ঠানক প্ৰতিখনকে ২৭ লাখ টকাকৈ আগবঢ়োৱা হৈছে | তাৰ ভিতৰত আছে অসমৰ ২৩ খন শিক্ষানুষ্ঠান | আনহাতে, দ্বিতীয়খন আঁচনিৰ অধীনত ৪৭ খন বিদ্যালয়ৰ প্ৰতিখনলৈ আগবঢ়োৱা হৈছে ২.১ লাখ টকাকৈ |  তদুপৰি ইন্টাৰনেটৰ সুবিধা বাহাল ৰখাৰ বাবে প্ৰতিখন বিদ্যালয়ে প্ৰতিবছৰে বিশ হাজাৰ টকাকৈ লাভ কৰিব |

আশাকৰোঁ এই আঁচনি দুখনৰ সফল ৰূপায়ণে উত্তৰ-পূৰ্বাঞ্চলৰ শৈক্ষিক জগতত প্ৰচূৰ বৰঙণি যোগাবলৈ সক্ষম হ’ব ! অৱশ্যে ইয়াৰ বাবে প্ৰয়োজন হ’ব কেন্দ্ৰসমূহৰ সৈতে জড়িত শিক্ষক তথা বিজ্ঞানীসকলৰ ঐকান্তিক প্ৰচেষ্টা আৰু কৰ্ত্তব্যনিষ্ঠা |